Zelf compost maken is een eenvoudig proces waarbij je organisch afval omzet in vruchtbare compost door groene materialen (stikstofrijk) te mengen met bruine materialen (koolstofrijk) in een verhouding van 1:3, voldoende zuurstof toe te voegen door regelmatig te keren, en de juiste vochtigheid te behouden. Binnen 3-12 maanden heb je zo nutriëntrijke compost voor je tuin, terwijl je tegelijkertijd je huishoudelijk afval reduceert.
Wat is composteren en waarom zou je het doen?
Composteren is het natuurlijke proces waarbij micro-organismen organisch materiaal afbreken tot humus. Deze donkere, kruimelige substantie is goud waard voor je tuin omdat het:
- De bodemstructuur verbetert en het watervasthoudend vermogen vergroot
- Essentiële voedingsstoffen langzaam vrijgeeft aan planten
- Beneficiële micro-organismen introduceert die plantenwortels helpen
- Je huishoudelijk afval met 20-30% reduceert
- Geld bespaart op kunstmest en potgrond
Benodigdheden voor het maken van compost
Voor succesvolle compostproductie heb je nodig:
- Een compostbak, composthoop of trommelcomposter
- Een riek of vork om te keren
- Een gieter of tuinslang
- Eventueel een thermometer om de temperatuur te controleren
- Handschoenen voor hygiëne
Keuze van compostmethode
Je kunt kiezen uit verschillende methoden:
- Composthoop: Goedkoop en eenvoudig, geschikt voor grote tuinen
- Compostbak: Netter uiterlijk, beter voor kleinere ruimtes
- Trommelcomposter: Sneller proces, minder ruimte nodig
- Wurmenbak: Ideaal voor binnengebruik of zeer kleine ruimtes
Groene en bruine materialen: de perfecte mix
Succesvolle compost vereist een goede balans tussen groene (stikstofrijke) en bruine (koolstofrijke) materialen.
Groene materialen (stikstofrijk)
- Groente- en fruitresten
- Koffiegrond en theebladeren
- Vers gemaaid gras
- Verse bladeren
- Mest van plantenetende dieren
Bruine materialen (koolstofrijk)
- Gedroogde bladeren
- Stro en hooi
- Zaagsel en houtkrullen
- Papier en karton (ongebleekt)
- Takjes en kleine twijgen
Wat hoort niet in de compost
Vermijd deze materialen om problemen te voorkomen:
- Vlees, vis en zuivelproducten (trekken ongedierte aan)
- Gekookt voedsel met olie of zout
- Uitwerpselen van vleesetende dieren
- Zieke planten of onkruid met zaden
- Glanzend papier of plastic
Stap-voor-stap compost maken
Stap 1: De basis leggen
Begin met een laag grove materialen zoals takjes of stro op de bodem. Dit zorgt voor drainage en luchtcirculatie van onderaf.
Stap 2: Laagjes opbouwen
Wissel af tussen groene en bruine materialen:
- Leg een laag bruine materialen van 15-20 cm
- Voeg een laag groene materialen van 5-10 cm toe
- Bevochtig elke laag lichtjes
- Herhaal tot je composthoop 1-1,5 meter hoog is
Stap 3: De juiste vochtigheid
Je compost moet aanvoelen als een uitgewrongen spons. Te droog en het proces stopt, te nat en het gaat rotten. Test door een handvol compost samen te knijpen – er moeten enkele druppels water uitkomen.
Stap 4: Zuurstof toevoegen
Keer je compost elke 2-3 weken om met een riek of vork. Dit voegt zuurstof toe die essentieel is voor de aerobe afbraak. Meer keren betekent snellere compost.
Stap 5: Temperatuur monitoren
Een gezonde composthoop wordt 40-60°C warm in het centrum. Deze temperatuur doodt ziektekiemen en onkruidzaden. Als de temperatuur daalt, is het tijd om te keren.
Problemen oplossen bij composteren
Composthoop ruikt onaangenaam
- Oorzaak: Te nat of te veel groene materialen
- Oplossing: Voeg bruine materialen toe en keer vaker
Compost wordt niet warm
- Oorzaak: Te droog, te klein of verkeerde verhouding
- Oplossing: Bevochtigen, meer materiaal toevoegen of verhoudingen aanpassen
Ongedierte in de compost
- Oorzaak: Verkeerde materialen of onvoldoende bedekking
- Oplossing: Bedek groene materialen altijd met bruine materialen
Wanneer is je compost klaar?
Rijpe compost herken je aan deze kenmerken:
- Donkerbruine tot zwarte kleur
- Kruimelige, aardse textuur
- Aangename, bosachtige geur
- Oorspronkelijke materialen zijn niet meer herkenbaar
- Temperatuur is gelijk aan omgevingstemperatuur
Het proces duurt meestal 3-6 maanden bij regelmatig keren, tot 12 maanden bij een passieve aanpak.
Compost gebruiken in je tuin
Gebruik je zelfgemaakte compost op verschillende manieren:
- Bodemverbeteraar: Werk 5-10 cm compost door de bovenste laag tuingrond
- Mulch: Spreid een laag van 2-5 cm rond planten
- Potgrond: Meng compost met tuingrond voor potten en bakken
- Zaaibed: Gebruik gezeefde compost voor het zaaien van groenten
Compost maken het hele jaar door
Composteren is een jaarrond activiteit, maar elke seizoen heeft zijn eigen kenmerken:
- Lente: Ideaal om te starten, veel groen materiaal beschikbaar
- Zomer: Snelle afbraak door warmte, extra water nodig
- Herfst: Overvloed aan bladeren, perfecte tijd voor nieuwe hopen
- Winter: Langzamer proces, bescherm tegen extreme kou
Conclusie
Zelf compost maken is een bevredigende manier om je tuinafval nuttig te gebruiken en tegelijkertijd je planten te voeden. Met de juiste verhouding van groene en bruine materialen, voldoende vocht en zuurstof, en een beetje geduld, produceer je binnen enkele maanden waardevolle compost. Begin vandaag nog met je eerste composthoop en ontdek hoe eenvoudig het is om je eigen ‘zwarte goud’ te maken. Je tuin, je portemonnee en het milieu zullen je dankbaar zijn.
Schrijf je in voor de nieuwsbrief. Ontvang meer woontrends.